Tử cung là một tạng rỗng gồm có 3 lớp cơ mà chức năng duy nhất của nó là mang thai. Tử cung nằm giữa trực tràng và được nối tiếp với âm đạo bởi cổ tử cung.
Tử cung có dạng hình nón cụt, đáy rộng ở trên và hẹp ở ưới, chia ba phần: Thân tử cung, eo tử cung, cổ tử cung.
Cấu tạo tử cung bao gồm:
Thân tử cung:
Có dạng hình thang rộng ở trên (gọi là phần đáy), có sừng ở hai bên, sừng tử cung là nơi vòi trứng thông với tử cung và là nơi bám của dây chằng tròn và dây chằng tử cung – buồng trứng. Thân tử cung dài 4 cm, rộng 4 – 5 cm, trọng lượng thân tử cung khoảng 50g. Hai bên sừng tử cung là nơi thông từ buồng tử cung ra vòi trứng và đó người ta gọi là đoạn kẽ, đây cũng là đoạn hẹp nhất của vòi trứng.
Thân tử cung được cấu tạo bởi 3 lớp cơ là cơ dọc, cơ vòng và một lớp cơ đan chéo, nhờ lớp cơ đan chéo này mà tử cung có thể co bóp được, và chính những cơ đan chéo này như những gọng kìm siết chặt lấy các mạch máu giúp cầm máu sau khi rau thai sổ ra ngoài trong lúc sinh con. Hầu như thành trước và thành sau tử cung áp sát vào nhau song trên mặt phẳng ngang thì buồng tử cung có hình tam giác ngược.
Cấu tạo tử cung ở phụ nữ trưởng thành
Niêm mạc tử cung:
Niêm mạc tử cung (hay còn gọi là biểu mô buồng tử cung) bao phủ lòng tử cung và chịu ảnh hưởng của nội tiết tố từ buồng trứng. Niêm mạc tử cung bao gồm một lớp tế bào hình khối vuông hoặc hình trụ có nhung mao dựa trên tổ chức tế bào đệm. Lớp đệm bị ăn sâu bởi nhiều nếp gấp của nội mạc, gọi là các tuyến tử cung, nó tiết ra một lượng nhỏ dịch nhầy để giữ cho ẩm ướt.
Đối với những thay đổi chu kỳ tại niêm mạc tử cung có những sự thay đổi nhất định tùy vào lượng nội tiết của buồng trứng.
Eo tử cung:
Là chỗ thắt nhất, nơi tiếp giáp giữa thân tử cung và cổ tử cung dài 0,5 cm. Biểu mô eo tử cung mang tính trung gian giữa thân và cổ tử cung, nó có một chức năng đặc biệt là khi người phụ nữ mang thai vào những tháng cuối thì phần eo này phát triển thành đoạn dưới tử cung.
Cổ tử cung:
Là một khối mô hình nón cụt, đáy là phần tiếp giáp với eo tử cung còn đầu chúc vào âm đạo, phía trước phần trên âm đạo là phần dưới sau bàng quang, hai bên là đáy ây chằng rộng có niệu quản và bó mạch thần kinh đi qua, phía sau là phúc mạc vén lên phủ trực tràng tạo thành túi cùng Douglas. Ống cổ tử cung là một đoạn hình trụ dài 2 – 3cm, rộng 2,5 cm, khi chưa đẻ cổ tử cung trơn láng, mật độ chắc, sau đẻ cổ tử cung rộng ra theo chiều ngang mật độ mềm. Cổ tử cung thống với buồng tử cung bởi lỗ trong cổ tử cung và thông với âm đạo qua lỗ ngoài cổ tử cung.
Cổ tử cung được cấu tạo bởi hai lớp cơ dọc và cơ vòng, mỗi tháng cổ tử cung mở ra hai lần. Lần thứ nhất là thời gian có kinh nguyệt cổ tử cung hơi hé mở để máu kinh có thể ra ngoài được dễ dàng. Lần thứ hai là vào xung quanh thời gian rụng trứng, cổ tử cung mở ra và tăng tiết dịch nhầy để tạo điều kiện tốt nhất cho tinh trùng bơi vào bên trong gặp trứng.
Tử cung và cổ tử cung có sự thay đổi theo từng độ tuổi và thay đổi theo lượng nội tiết của buồng trứng tiết ra. Chính vì thế mà tử cung và cổ tử cung có những hình thái khác nhau từ khi là một bé gái cho đến khi trưởng thành và mãn kinh.
Theo NTD
