Sự di chuyển của tinh trùng trong đường sinh dục nam
Từ trong lòng các ống sinh tinh tới phần đầu của mào tinh hoàn, tinh trùng được vận chuyển nhờ dòng tinh dịch trong ống sinh tinh và ống mào tinh cuốn đi. Sự vận chuyển, lưu trữ tinh trùng khi tinh trùng qua mào tinh sẽ làm tinh trùng trưởng thành dần về chuyển động và khả năng sinh sản. Thời gian để tinh trùng đi qua mào tinh đến ống dẫn tinh khoảng 10 – 20 ngày, tùy thuộc vào mức độ sản xuất tinh trùng. Sau khi đi qua ống dẫn tinh, tinh trùng tập trung tại nơi dự trữ để chuẩn bị phóng ra sau mỗi lần giao hợp.
Ở tuổi trưởng thành, hai tinh hoàn có thể sản sinh khoảng 120 triệu tinh trùng mỗi ngày, khoảng một nửa được dự trữ tại nơi mào tinh, phần còn lại được dự trữ trong ống dẫn tinh. Tại nơi dự trữ, tinh trùng vẫn khỏe mạnh và có khả năng thụ tinh tối thiểu trong thời gian một tháng. Trong thời gian này, tinh trùng được giữ ở trạng thái không hoạt động nhờ nhiều chất được bài tiết từ hệ thống ống.
Sự di chuyển của tinh trùng trong đường sinh dục nữ
Khi giao hợp, tinh trùng được phóng vào túi cùng sau âm đạo, là nơi sâu nhất và thấp nhất của âm đạo, pH của tinh dịch khoảng từ 7,2 – 7,8; trong khi pH âm đạo thường < 5,0. Do vậy, ngay sau khi phóng tinh, tinh dịch đông vón cục nhờ các men đông đặc của tuyến tiền liệt tác dụng vào fibrinogen có trong tinh dịch để bảo vệ tinh trùng thoát khỏi môi trường acid của âm đạo và giữ tinh trùng ở vị trí gần cổ tử cung tránh chảy ngược ra ngoài. Môi trường âm đạo ngay sau đó bị kềm hóa do pH kiềm của tinh dịch. Sự ly giải bắt đầu xảy ra nhờ tác động của fibronolysin có trong dịch tuyến tiền liệt và giải phóng tinh trùng. Các cơ chế này làm tăng tối đa số lượng tinh trùng vào được đến cổ tử cung.
Với cấu tạo giải phẫu bình thường, tư thế của tử cung ngả trước, cổ tử cung ngập sâu vào vũng tinh dịch đã tạo điều kiện cho tinh trùng dễ dàng xâm nhập và tiến vào đường sinh dục trên. Bình thường, nhờ có đuôi nên những tinh trùng tự thân di chuyển về phía tử cung với vận tốc 2 – 4 mm/phút.
Trước ngày phóng noãn, dưới tác dụng của estrogen niêm mạc ống cổ tử cung tăng chế tiết, làm cho chất dịch cổ tử cung loãng ra và số lượng nhiều, đồng thời lỗ ngoài cổ tử cung mở rộng dần. Sự tăng chế tiết của niêm dịch và độ mở của lỗ cổ tử cung đạt đến cực điểm lúc phóng noãn đã tạo ra điều kiện để đạt điều kiện thuận lợi cho tinh trùng xâm nhập vào tử cung. Càng lên cao của bộ phận sinh dục nữ tinh trùng càng giảm về số lượng cũng như chất lượng, chỉ những tinh trùng khỏe mạnh di chuyển nhanh mới di chuyển sâu vào buồng tử cung và vòi trứng.
Nhờ biết được thời gian di chuyển và tồn tại của tinh trùng này mà trong một số trường hợp các cặp vợ chồng có thể tự tạo điều kiện thuận lợi và quan hệ vào đúng thời điểm để khả năng mang thai là cao nhất. Và cũng nhờ đó mà các cặp đôi cũng có thể kết hợp với cách tính ngày rụng trứng để tránh thai theo phương pháp tự nhiên.
Theo NTD
